ΚΡΟΥΣΩΝΑΣ
 |
Ο Κρουσώνας είναι κωμόπολη και ομώνυμο Δημοτικό διαμέρισμα της επαρχίας Μαλεβιζίου, σε υψόμετρο 460 μ. στο νομό Ηρακλείου. Βρίσκεται στους ανατολικούς πρόποδες του Ψηλορείτη , του υψιπέδου Γούρνος , 1292 μ., αμφιθεατρικά κτισμένο πάνω στους λόφους Πλάγια, Κούπος και Λειβαδιώτης. Απέχει από το Ηράκλειο 21,8 χιλιόμετρα. Σε υψόμετρο 920 μ. βρίσκεται οροπέδιο με το όνομα Λιβάδι με άφθονα υπόγεια νερά. Οι κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία (αμπέλια, ελιές) και παράγεται λάδι και σταφίδα. Έχει 1 παιδικό σταθμό, 2 νηπιαγωγεία, 2 Δημοτικά Σχολεία, Γυμνάσιο, Λύκειο, ΚΕΠ, περιφερειακό ιατρείο, επιμορφωτικό σύλλογο με το όνομα «Άγιος Χαράλαμπος» και τους ιερούς ναούς του Αγίου Χαραλάμπους (πολιούχου) , της Παναγίας της Κεράς , του Αγίου Γεωργίου και ο νέος της Αγίας Τριάδας (κεντρική πλατεία του χωριού).
Στο χωριό δημιουργήθηκε ο πρώτος γυναικείος Αγροτοβιοτεχνικός Συνεταιρισμός του Νομού Ηρακλείου με το όνομα "Η Κρουσανιώτισσα".
ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΡΟΥΣΩΝΑ:
Η ονομασία του χωριού θεωρείται αρχαία ελληνική. Κάποιοι το ετυμολογούν από το κούρσος> κρούσος, κουρσεύω. Η λέξη χρησιμοποιείται σήμερα στην Κρήτη στη φράση: «κρούσος είναι το χωριό= έρημο, όπως συνέβαινε κατά τις επιδρομές των κουρσάρων.
Το 1280 γίνεται αναφορά του οικισμού σε συμβόλαιο. Στην απογραφή του Καστροφύλακα αναγράφεται Crussona με 262 κατ. το 1583. Το 1834 είχε 140 χριστιανικές οικογένειες, χωρίς Τούρκους, και ήταν αφιερωμένο στη συντήρηση του τεμένους του σουλτάνου Ιμπραήμ, στο Ρέθυμνο. Το 1821 στην εκκλησία του Αγίου Χαραλάμπους κατέφυγαν 350 Τούρκοι για να σωθούν και παρέλαβαν όμηρο το παιδί ενός αγωνιστή και προέδρου του χωριού. Οι επαναστάτες με τη συγκατάθεση του πατέρα του παιδιού, άνοιξαν τρύπα στην οροφή της εκκλησίας (σώζεται μέχρι σήμερα) και μέσα από αυτήν έριξαν αναμμένες εύφλεκτες ύλες. Όλοι τους, όπως και το παιδί, πνίγηκαν από τον καπνό. Όσοι τόλμησαν να βγουν σκοτώθηκαν. Κατά την Επανάσταση του 1866 το χωριό πυρπολήθηκε από τους Τούρκους και οι ναοί του καταστράφηκαν. Το 1881 είχε 1.269 κατοίκους.
Το χωριό κατά τη διάρκεια του Κινήματος του 1935 για την επιστροφή του Ελευθερίου Βενιζέλου χωρίστηκε σε βενιζελικούς, οι οποίοι θεωρούνταν αγγλόφιλοι, και αντιβενιζελικούς, οι οποίοι θεωρούνταν γερμανόφιλοι. Οι κάτοικοι του χωριού βρέθηκαν σε διάσταση με αποτέλεσμα να γίνουν μέχρι και πολιτικές δολοφονίες στο χωριό. Ένας από τους γερμανόφιλους τραυμάτισε τον Αντώνη Γρηγοράκη, μετέπειτα αρχηγό της αντίστασης κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής. Στο Κρουσώνα οργανώθηκε μετά τη Μάχη της Κρήτης αντάρτικη ομάδα αντίστασης με αρχηγό τον Αντώνη Γρηγοράκη (ή Σατανά). Από την άλλη η οικογένεια Τζουλιά, η οποία παλαιότερη ήταν αντιβενιζελική, υποστήριξε τους Γερμανούς και με την άδειά τους ενισχύθηκε και τους παρέδιδε πολιτικούς αντιπάλους της, οι οποίοι είτε στέλνονταν στα κρεματόρια, είτε τους τουφέκιζαν. Συνολικά 45 Κρουσανιώτες, οι οποίοι ονομάστηκαν Σουμπερίτες, επειδή οργανώθηκαν από τον Φριτς Σούμπερτ, συνεργάστηκαν με αυτό το τρόπο με τους Γερμανούς. Αντιστασιακοί από το χωριό υπερασπίστηκαν τους κατοίκους του χωριού. Οι Γερμανοί εκτέλεσαν 75 Κρουσανιώτες. Τελικά, οι οικογένεια Τζουλιά δολοφονήθηκε από τους αντιστασιακούς και σε αντίποινα οι Γερμανοί έφτασαν στο χωριό και έκαψαν 17 σπίτια.
Το χωριό κατά τη διάρκεια του Κινήματος του 1935 για την επιστροφή του Ελευθερίου Βενιζέλου χωρίστηκε σε βενιζελικούς, οι οποίοι θεωρούνταν αγγλόφιλοι, και αντιβενιζελικούς, οι οποίοι θεωρούνταν γερμανόφιλοι. Οι κάτοικοι του χωριού βρέθηκαν σε διάσταση με αποτέλεσμα να γίνουν μέχρι και πολιτικές δολοφονίες στο χωριό. Ένας από τους γερμανόφιλους τραυμάτισε τον Αντώνη Γρηγοράκη, μετέπειτα αρχηγό της αντίστασης κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής. Στο Κρουσώνα οργανώθηκε μετά τη Μάχη της Κρήτης αντάρτικη ομάδα αντίστασης με αρχηγό τον Αντώνη Γρηγοράκη (ή Σατανά). Από την άλλη η οικογένεια Τζουλιά, η οποία παλαιότερη ήταν αντιβενιζελική, υποστήριξε τους Γερμανούς και με την άδειά τους ενισχύθηκε και τους παρέδιδε πολιτικούς αντιπάλους της, οι οποίοι είτε στέλνονταν στα κρεματόρια, είτε τους τουφέκιζαν. Συνολικά 45 Κρουσανιώτες, οι οποίοι ονομάστηκαν Σουμπερίτες, επειδή οργανώθηκαν από τον Φριτς Σούμπερτ, συνεργάστηκαν με αυτό το τρόπο με τους Γερμανούς. Αντιστασιακοί από το χωριό υπερασπίστηκαν τους κατοίκους του χωριού. Οι Γερμανοί εκτέλεσαν 75 Κρουσανιώτες. Τελικά, οι οικογένεια Τζουλιά δολοφονήθηκε από τους αντιστασιακούς και σε αντίποινα οι Γερμανοί έφτασαν στο χωριό και έκαψαν 17 σπίτια.
Μονή Αγίας Ειρήνης
Η κοινοβιακή Μονή καλογριών βρίσκεται στις ανατολικές παρυφές του υψώματος Γούρνος και καταστράφηκε από τους Τούρκους το 1822. Όλοι οι μοναχοί της σφαγιάστηκαν στη θέση Τροχάλακας, επειδή ήταν καταφύγιο για τους επαναστάτες. Το 1944 άρχισε η ανοικοδόμησή της και έπειτα από δεκαετίες άρχισε ξανά να λειτουργεί, με λίγες μοναχές.
ΑΓΙΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ –ΠΟΛΙΟΥΧΟΣ:
“Από την πάντα του Αγίου Χαραλάμπου ν’ ανοίξομε που δε θέλει τσι Τούρκους”.
Με αυτήν την πρόταση, γεμάτη πάθος, ζωντάνια αλλά και λύπη, ξεκίνησε το ολοκαύτωμα του Αγίου Χαραλάμπου!!
Στις 18 λοιπόν Ιουλίου 1822, ένα τμήμα του στρατού του Σερίφ Πασά που το αποτελούσαν 370 άνδρες άριστα εκπαιδευόμενοι, εισβάλλει στον Κρουσώνα, πέφτοντας σε παγίδα που τους είχαν στήσει οι Κρουσανιώτες και Ανωγειανοί επαναστάτες. Μετά την σφοδρή ολοήμερη μάχη τα σοκάκια και τα περάσματα του χωριού, η δύναμη αυτή των τουρκαλβανών αναζητώντας σανίδα σωτηρίας προκειμένου να αποφύγει την πανωλεθρία, καταφεύγει στην εκκλησία του Αγ. Χαραλάμπου. Με την λανθασμένη εντύπωση που δημιούργησε η πυκνότητα των πυροβολισμών και η υποτιθέμενη θριαμβευτική πορεία των τουρκαλβανών, ο Σερίφ Πασάς απέφυγε να στείλει ενισχύσεις, ενώ η δύναμη του είναι εγκλωβισμένη στην εκκλησία. Η ιερότητα του χώρου και ο νεαρός κρουσανιώτης (γιος του δημογέροντα-προέδρου Κριτσωτάκη) που έχουν συλλάβει ως όμηρο οι αντίπαλοι, προβληματίζει τους επαναστάτες. Ο χρόνος όμως δράσης τους ήταν περιορισμένος. Αλλά η συγκατάθεση του πατέρα του παιδιού (Δημογέροντας-πρόεδρος Κριτσωτάκης), που με τον αβάστακτο πόνο του μπροστά στην τραγική πραγματικότητα αποφασίζει και λέει με πόνο στην καρδιά ''αποθανέτω η ψυχή του μετά των αλλοφύλων'' δίνει διέξοδο στους επαναστάτες. Πολλοί Κρουσανιώτες λοιπόν, ανοίγουν τρύπα στην οροφή της εκκλησίας, απ' άπου ρίχνουν εύφλεκτες ύλες, πανιά με λάδι και άλλα συναφή υλικά. Οι φλόγες και η αποπνικτική ατμόσφαιρα που δημιούργησε ο καπνός, ανάγκασε τους αιχμαλωτισμένους να ανοίξουν την πόρτα και να ξεχυθούν έξω. Τους περίμεναν όμως τα εύστοχα πυρά των πολεμιστών και τους αποδεκάτισαν. Οι άλλοι είχαν βρει τραγικό θάνατο μέσα στο χώρο της εκκλησίας, από τον καπνό και τις φλόγες. Μέσα στα θύματα αυτά αριθμείται και ο Κρουσανιώτης νέος που το καμένο του σώμα βρέθηκε κοντά στην Αγία Τράπεζα. Δύο μόλις άτομα κατόρθωσαν από τύχη να σωθούν και να μεταφέρουν την θλιβερή ιστορία στον Σερίφ Πασά, που είχε την έδρα του στον Άγιο Μύρωνα. Ο ίδιος ο Πασάς μετά την πυρπόλυση του Αγίου Χαραλάμπου φοβούμενος την συνέχιση των αντίποινων και άλλων δεινών, κατέφυγε με ασφάλεια στο Ηράκλειο. Τον ίδιο δρόμο ακολούθησαν και οι Τούρκοι της Μεσσαράς, για τους ίδιους λόγους. Ο απόηχος των νικηφόρων αυτών γεγονότων, είχε έμμεσες συνέπειες στην παραπέρα πορεία και εξέλιξη του αγώνα. Τονώθηκε ακόμα το ηθικό των αγωνιστών και το άκουσμα της επιτυχίας, βοήθησε στο ξεσήκωμα και άλλων επαρχιών. Στην μεγάλη Κρητική επανάσταση 1866-69 η μνημειωμένη εκκλησία του Αγίου Χαραλάμπου έχει το μερδικό της. Από την έκθεση ωμοτήτων που συντάχθηκε τον Αύγουστο του 1867, αντλούμε την πληροφορία ότι κάηκε η εκκλησία δίνοντας έτσι άλλο ένα σημείο συνεισφοράς στους εθνικούς μας αγώνες.
ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΜΟΝΗ ΣΤΟΝ ΚΡΟΥΣΩΝΑ:
Μετά την επίσκεψη στην κοινοβιακή Μονή καλογριών της Αγίας Ειρήνης και μπορούμε να συνεχίσουμε στην ορεινή περιοχή Λιβάδι με τις χιλιάδες μηλιές και αχλαδιές και το Βρωμονερό με το δάσος από πρίνους. Στην περιοχή υπάρχουν αγροτουριστικές υποδομές και παραδοσιακές ταβέρνες με πολύ καλό φαγητό όπως:
1) Aροδαμός | Παραδοσιακοί Ξενώνες στο οροπέδιο Λιβάδι Κρουσώνα
1) Aροδαμός | Παραδοσιακοί Ξενώνες στο οροπέδιο Λιβάδι Κρουσώνα
2) Ταβέρνα Αετόβιγλα και παραδοσιακοί ξενώνες
3) ΓΑΛΗΝΗ – ΓΑΛΗΝΙΟΣ ΔΙΑΣ (παραδοσιακή ταβέρνα - κέντρο διασκεδάσεως)
4) ΘΥΡΑΘΕΝ – παραδοσιακό μουσείο οργάνων
7) κάθε Σεπτέμβριο διοργανώνεται η γιορτή μήλου στο λιβάδι του Κρουσώνα
8) κάθε χρόνο (εδώ και 4 χρονια περίπου) γίνεται καρναβάλι στο χωριό
9) όπως επίσης πολλές εκδηλώσεις τα καλοκαίρια από τον πολιτιστικό σύλλογο «ΝΕΑ ΓΕΝΙΑ»
8) κάθε χρόνο (εδώ και 4 χρονια περίπου) γίνεται καρναβάλι στο χωριό
9) όπως επίσης πολλές εκδηλώσεις τα καλοκαίρια από τον πολιτιστικό σύλλογο «ΝΕΑ ΓΕΝΙΑ»
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΚΡΟΥΣΩΝΑ:
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου