Δέντρα συνήθως βλέπουμε φυτρωμένα στο χώμα, στις πλαγιές των βουνών, στα χωράφια, πάνω σε βράχια που υπάρχει έστω και λίγο χώμα. Πάνω όμως σε στέγες κτιρίων δεν βλέπουμε. Μερικά χόρτα σε στέγες εγκαταλελειμμένων κτιρίων είναι συνηθισμένο φαινόμενο, αλλά δέντρα..., φευ! Αλλά επειδή τίποτα δεν είναι απόλυτο και η δύναμη της Φύσης είναι τεράστια και άγνωστη πολλές φορές σε μας, το είδαμε κι αυτό. Κι όχι μια, αλλά δυο φορές. Και δε μιλάμε για κάποιο μικρό δεντράκι, αλλά για μεγάλα δέντρα που δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν απ’ τα υπόλοιπα. Και που εκτός του περίεργου τόπου που βρίσκονται, έχει το καθένα τη δική του ιστορία.
"Το περπατώντας την Κρητική παράδοση" συνάντησε στο διάβα του δύο ιερά δέντρα(ο Νίκος Ψιλάκης έχει εντοπίσει πάνω από 50 ιερά δέντρα σε όλη την Κρήτη), τα οποία έχουν φυτρώσει πάνω σε στέγες εκκλησιών. Έτσι θέλοντας και μη και ανεξάρτητα από το αν πιστεύει κανείς ή όχι, τα δέντρα αυτά προκαλούν το ενδιαφέρον
, την απορία και το θαυμασμό του περιηγητή, όχι επειδή θεωρούνται ιερά, αλλά εξαιτίας του τόπου που "διάλεξαν" να ζήσουν.
ΜΑΘΕΣ ΑΠΟΚΟΡΩΝΟΥ
Στο χωριό Μαθές Αποκορώνου, στα Χανιά, βρισκόταν μια χαρουπιά πάνω στα κεραμίδια της στέγης της εκκλησίας του Αϊ-Αντώνη, παρόμοια κατά τα άλλα με τις υπόλοιπες που είναι φυτρωμένες τριγύρω. Το ύψος της ήταν περίπου δεκαπέντε μέτρα και ο κορμός της είχε περιφέρεια γύρω στα δυόμισι μέτρα. Το αξιοπερίεργο μ’ αυτή τη χαρουπιά δεν ήταν ούτε το τεράστιο μέγεθός της, ούτε το σπάνιο είδος της, αλλά το ότι φύτρωσε, μεγάλωσε και έζησε πάνω στα κεραμίδια της στέγης του Αϊ-Αντώνη.
Η ιστορία της εκκλησίας του Αϊ-Αντώνη ξεκινά από την εποχή της Ενετοκρατιας,το μικρό εκκλησάκι με τον ασυνήθιστο σε μας γοτθικό ρυθμό Τότε κάποιος ερημίτης αποφάσισε να χτίσει ένα εκκλησάκι αφιερωμένο στη μνήμη του μεγάλου ασκητή του Χριστιανισμού, του Αγίου Αντωνίου, στις δεντρόφυτες πλαγιές του Μαθέ, κοντά στην πηγή με το γάργαρο νερό, που δροσίζει τους κατοίκους και τους περαστικούς ακόμα και σήμερα και να ασκητέψει εκεί. Με τη βοήθεια των κατοίκων των γύρω χωριών μεταφέρθηκαν πέτρες από τη γύρω περιοχή και μερικά αγκωνάρια και μάρμαρα από τα ερείπια της αρχαίας πόλης Αμφίμαλλα που βρισκόταν λίγο πιο κάτω και ξεκίνησε το χτίσιμο.Κάποια μέρα όμως, λίγο καιρό αργότερα, στα κεραμίδια της εκκλησίας φάνηκε κάτι που έμοιαζε με φυτό. Και σε λίγο καιρό ένα μικρό δεντράκι υψωνόταν στα κεραμίδια της εκκλησίας. Τι συνέβαινε άραγε; Επρόκειτο για θαύμα ή για ένα σπάνιο φυσικό φαινόμενο;
.
Ο περιηγητής Μιχαήλ Δέφνερ στο έργο του "Οδοιπορικαί εντυπώσεις από την Δυτικήν Κρήτην" το θεωρεί φυσικό φαινόμενο και γράφει γι’ αυτό χαρακτηριστικά: «...Επάνω, λοιπόν, στη σκεπή αυτής της εκκλησούλας έπεσε, τώρα και πεντακόσια χρόνια ένα χαρούπι από μια χαρουπιά εκεί κοντά. Μέσα στα χώματα και τα σαπισμένα φύλλα, που με τον χρόνο είχαν μαζευθεί ανάμεσα στα κεραμίδια, εφύτρωσεν ένα φυντάνι και λίγο, λίγο έγινε δεντράκι. Εμεγάλωνε η μικρή χαρουπιά κι από τη σκεπή άπλωναν οι ρίζες προς τους τοίχους και χώνονταν μέσα και κατέβαιναν απέξω προς τη γη.Τον ερημίτη ευχαριστούσε το δέντρο, και, επειδή του περίσσευε καιρός, το πρόσεχε και υποβοηθούσε την ανάπτυξή του. Και έτσι βλέπομε σήμερα μια τεράστια χαρουπιά, που έχει περιφέρεια δυόμισυ μέτρων και ύψος παραπάνω από 15, να στέκει αποπάνω από την μισοκαταπεσμένη σκεπή της μικρής εκκλησιάς, και οι ρίζες της καμιά δωδεκαριά, και χονδρές σαν το κορμί του μεγάλου ανθρώπου και χωμένες βαθιά στη γη, να έχουν ζώσει τη μικρή εκκλησιά και να της σφίγγουν τα πλευρά...»
Αυτά λοιπόν έγραψε ο Δέφνερ στις αρχές του αιώνα μας, όταν κατά την επίσκεψή του στην Κρήτη αντίκρισε στο Μαθέ αυτό το περίεργο σύμπλεγμα δέντρου και εκκλησίας. Σίγουρα εντυπωσιάστηκε κι αυτός από το πρωτοφανές θέαμα, όπως εντυπωσιάζεται κι ο επισκέπτης. Και κάθε χρόνο, στις 17 του Γενάρη, οι φιλέορτοι που ερχόταν από όλη την Κρήτη για να γιορτάσουν τον Αϊ-Αντώνη, απολάμβαναν το μοναδικό θέαμα και άκουγαν με συγκίνηση τους κατοίκους του Μαθέ να διηγούνται τους θρύλους και τις παραδόσεις της εκκλησίας.
Το ίδιο συμβαίνει και σήμερα, μόνο που η χαρουπιά δεν υπάρχει πια. Καταστράφηκε από πυρκαγιά πριν από μερικά χρόνια, λίγες μέρες μετά τη γιορτή του Αγίου Αντωνίου, στις 10 του Φλεβάρη του 1982, εκτός από τις ρίζες της που βρισκόταν μέσα στην εκκλησία και σώζονται ακόμα και σήμερα. Οι κάτοικοι του Μαθέ σήμερα διηγούνται με συγκίνηση, δέος και λύπη το πως ήταν η χαρουπιά του Αϊ-Αντώνη και πως καταστράφηκε απ’ την πυρκαγιά και δείχνουν με συγκίνηση στον επισκέπτη τα απομεινάρια της. Και με αληθινό δέος θυμούνται πως παρόλη τη μεγάλη φωτιά η εκκλησία δεν έπαθε καμιά ζημιά. Και διηγούνται ακόμα την ιστορία που έχουν ακούσει από τους παππούδες τους σχετικά με το Μαθιανό που πήγε κάποτε να κόψει τη χαρουπιά και ο Άγιος "δεν τον άφησε", διώχνοντας από τα χέρια του το τσεκούρι, που βρέθηκε αργότερα περίπου ένα χιλιόμετρο μακριά από την εκκλησία. Και θυμούνται με χαρά και με απορία τα δυο σκιουράκια(πράγμα πρωτοφανές για τα δεδομένα της Κρήτης) που εμφανίστηκαν ξαφνικά στην περιοχή τους και ζούσαν μέσα στον κορμό της "κουφαλιάρικης" χαρουπιάς και το ίδιο ξαφνικά και ανεξήγητα εξαφανίστηκαν μετά την πυρκαγιά. Άραγε να κάηκαν;Σήμερα ο επισκέπτης φτάνοντας στο εκκλησάκι του Αϊ-Αντώνη, δεν υποψιάζεται τίποτα για το θέαμα που πρόκειται να συναντήσει, μια και εξωτερικά μοιάζει με ένα συνηθισμένο ξωκλήσι, απ’ αυτά που υπάρχουν διάσπαρτα σ’ όλη την Κρητική ύπαιθρο. Ένα μικρό άνοιγμα στη βάση του νότιου τοίχου όπου φαίνεται ένας χοντρός κορμός δέντρου δημιουργεί την πρώτη απορία μόλις πλησιάσει κανείς, αλλά δεν προδίδει σχεδόν τίποτα για το εσωτερικό και την πρωτότυπη ιστορία του ναού. Όταν όμως ανοίξεις την πόρτα και μπεις μέσα, κυριαρχείσαι από έκπληξη και δέος βλέποντας τις χοντρές αλλά ξερές πλέον ρίζες της χαρουπιάς να αγκαλιάζουν το εσωτερικό του ναού, φτάνοντας από το δάπεδο μέχρι την οροφή. Κι αν καταφέρεις και συνέλθεις από το σοκ, ίσως να υποψιαστείς τη μοναδικότητα του φαινομένου και το μέγεθος της καταστροφής που συντελέστηκε εκεί, από αμέλεια, όπως αναγράφεται στο βιβλίο συμβάντων της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας του Νομού Χανίων.
ΑΥΓΕΝΙΚΗ ΜΑΛΕΒΙΖΙΟΥ
Αλλά και στο χωριό Αυγενική στο Ηράκλειο έχουμε παρόμοιο φαινόμενο. Μόνο που δεν είναι χαρουπιά, αλλά κυπαρίσσι.
Στο Βυζαντινό Ναό του Τιμίου Σταυρού, στο Σταυρωμένο όπως τον αποκαλούν οι ντόπιοι, που βρίσκεται δυτικά του χωριού, κοντά στον οικισμό Βλαχιανά, υπάρχει ένα κυπαρίσσι, φυτρωμένο στη στέγη, πάνω από το βόρειο τοίχο του Ναού, αλλά δυστυχώς ξερό σήμερα. Οι εργασίες ανάπλασης του Ναού που έγιναν στα μέσα της δεκαετία του ’70, αν και δεν πείραξαν τις ρίζες του, στεγανοποίησαν πλήρως το Ναό με αποτέλεσμα να μην περνάει πλέον υγρασία στο εσωτερικό του και το κυπαρίσσι να ξεραθεί σιγά σιγά από την έλλειψη νερού λίγα χρόνια αργότερα. Και σήμερα μένει μόνο ο ξερός κορμός του στη στέγη, να δηλώνει την παρουσία του.Κανείς δεν ξέρει πώς φύτρωσε εκεί, αλλά οι κάτοικοι θεωρούν ότι φύτρωσε στη στέγη του Σταυρωμένου πολύ παλιά. Όλοι το θυμούνται όπως ήταν στα μέσα της δεκαετίας του ’70. Η παρουσία του συνδέθηκε άμεσα με τη λατρεία του Εσταυρωμένου Χριστού και γι’ αυτό το θεωρούσαν ιερό δέντρο με ιαματικές ιδιότητες(έκοβαν τα φύλλα του για να κάνουν φυλαχτά).
Ο σεβασμός των κατοίκων για το δέντρο του Σταυρωμένου ήταν μεγάλος και γι’ αυτό όταν αποφάσισαν να ανακαινίσουν το ναό που είχε αρχίσει να καταστρέφεται από την υγρασία που περνούσε στο εσωτερικό του, το έκαναν με μεγάλη προσοχή ώστε να μην προξενήσουν ζημιά στο δέντρο. Και πράγματι τα κεραμίδια που τοποθέτησαν στην οροφή στεγανοποίησαν πλήρως το ναό, σώζοντας τον από βέβαιη καταστροφή, αλλά ήταν και η αιτία για να αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για το δέντρο. Η υγρασία ήταν αυτή που το κρατούσε στη ζωή και χωρίς αυτή το δέντρο άρχισε να μαραίνεται. Ώσπου ξεράθηκε εντελώς, προκαλώντας τη θλίψη στους κατοίκους που δεν είχαν προβλέψει αυτό το ενδεχόμενο.
* * * * *
Οι δυο περιπτώσεις αν και πολλά χιλιόμετρα μακριά η μια απ’ την άλλη, έχουν κοινά στοιχεία. Δέντρα πάνω σε στέγες δε συναντά κανείς εύκολα κι ούτε φαντάζεται να συναντήσει. Και είναι άξιο απορίας να αναρωτιέται κανείς για τα περίεργα και ασυνήθιστα καμώματα της Φύσης. Πώς φύτρωσαν και πώς αναπτύχθηκαν αυτά τα δέντρα πάνω στις στέγες των εκκλησιών, είναι ένα ερώτημα που δεν είναι εύκολο να απαντηθεί. Καταστράφηκαν όμως και τα δυο από ανθρώπινη απροσεξία και αμέλεια. Και σήμερα παραμένουν νεκρά πια, πάνω στους τοίχους των εκκλησιών, να μας θυμίζουν το κάποτε. Άραγε μαζί με την καταστροφή τους τέλειωσε κι ο μύθος τους, ή μήπως κάποιος άλλος γεννήθηκε;
Πηγες
http://www.kairatos.com.gr/
http://www.cretanbeaches.com/
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου